Czym różni się bójka od pobicia?
Artykuł analizuje różnice między dwoma pozornie tożsamymi pojęciami prawnymi – bójką a pobiciem, poprzez szczegółowe omówienie definicji obu tych czynów, a także przeanalizowanie roli uczestniczących w ich dokonaniu osób, z uwzględnieniem orzecznictwa Sądu Najwyższego w tym zakresie. W kontekście prawnej odpowiedzialności, artykuł prezentuje natomiast sankcje karne za udział w bójce lub pobiciu, wskazując na zwykłą formę popełnienia tych przestępstw oraz ich kwalifikowaną postać.
Bójka i pobicie, choć często uznawane są za pojęcia tożsame, to jednak istotnie się od siebie różnią. W rzeczywistości są to czyny zabronione o diametralnie odmiennym charakterze.
Czym tak właściwie jest bójka?
Żeby trafnie opisać pojęcie ,,bójka” należy sięgnąć bezpośrednio do Kodeksu karnego (art. 158 k.k.). Bójką w rozumieniu prawa karnego jest starcie fizyczne pomiędzy co najmniej trzema osobami, z których każda jednocześnie broni i atakuje się. Bójka z prawnego punktu widzenia jest postępowaniem bezprawnym i traktowana jest jako wykroczenie lub przestępstwo o różnym stopniu ciężkości w zależności od skutków. Sąd Najwyższy bardzo dogłębnie interpretuje pojęcie udziału w bójce przyjmując, że sprawcą jest nie tylko osoba, która zadaje ciosy drugiej stronie, lecz także ten, kto w trakcie bójki zachęca innych do walki, ale sam nie bierze w niej czynnego udziału.
Co to jest pobicie (art. 158 k.k.)?
W rozumieniu polskiego prawa karnego jest to napaść fizyczna co najmniej dwóch osób na jedną, przy czym strona atakująca zawsze ma przewagę liczebną. Charakterystyczne dla pobicia jest to, że osoba atakowana nie dąży aktywnie do starcia, a co najwyżej broni się przed atakiem. Z uwagi na dynamiczny charakter zajścia, pobicie może przekształcić się w bójkę. Podobnie jak bójka, pobicie również zawiera poważny ładunek przemocy stwarzający niebezpieczeństwo utraty życia człowieka lub wystąpienia ciężkiego bądź średniego uszczerbku na zdrowiu. Sąd Najwyższy szeroko wyjaśnia pojęcie udziału w pobiciu przyjmując, że sprawcą jest nie tylko osoba zadająca ciosy pokrzywdzonemu, jednakże ten, kto w trakcie pobicia nakłania innych do walki, lecz sam gorliwie w nim nie uczestniczy.
Jaka jest różnica między bójką a pobiciem?
W przypadku pobicia występuje czytelny podział ról osób, które w nim uczestniczą na napastników i broniących się – napastnik atakuje, a jego ofiarą jest osoba napadnięta, podczas gdy bójka charakteryzuje się tym, iż sprawcy występują w obu tych rolach jednocześnie.
Co grozi za udział w bójce lub pobiciu?
Sankcje karne, które grożą za udział w bójce lub pobiciu, wskazane są w art. 158 i art. 159 Kodeksu karnego, przy czym wyodrębnić można zwykłą formę popełnienia tych przestępstw, jak i postać kwalifikowaną. Ta ostatnia generuje zwiększenie odpowiedzialności karnej sprawcy. Zgodnie z Kodeksem karnym, osoba, która bierze udział w bójce lub pobiciu, powodującym narażenie człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo wywołania uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Jeżeli następstwem bójki lub pobicia jest ciężki uszczerbek na zdrowiu człowieka, wówczas sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. W przypadku jednak, gdy bójka lub pobicie spowodowały śmierć człowieka, winny podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. W razie, gdy doszło do użycia broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Komentarz eksperta
Artykuł precyzyjnie rozróżnia dwie pozornie zbliżone kategorie przestępstw – bójkę i pobicie, przedstawiając ich definicje zgodnie z polskim prawem karnym. Skrupulatnie zaprezentowane zostały również sankcje karne za udział w bójce lub pobiciu. Dlatego jedynie uzupełniająco warto zauważyć, iż pojęcia „bójki” i „pobicia” w rozumieniu Kodeksu karnego odbiegają od ich potocznego rozumienia. Zgodnie z powołanymi przepisami, w obu tych przypadkach mamy do czynienia z co najmniej trzema osobami, różne są tylko ich role. Potocznie, bójką nazwiemy natomiast również sytuację, w której jednocześnie atakują i bronią się tylko dwie osoby, zaś pobiciem – także zdarzenie, w którym napastnikiem jest tylko jedna osoba. Jest to bardzo istotne dla prawidłowej kwalifikacji obu tych przestępstw.
mgr Iga Lalak, radca prawny